Bunca terör ve kaos arasında, nedir bu Nevruz? Nereden gelir? Neden kutlanması yasaktır? Neden Nevruz boyunca evlerimizden çıkmamalıyız?
Yaklaşık 300 yıldır kutlanan, Pers geleneklerine dayanan bu bayram resmi olarak birçok kurum ve ülke tarafından kabul edildi. Kelime anlamıyla “Yeni gün” demektir. Geleneksel olarak bu bayramı kutlayan İran aileleri kutlamalara birkaç hafta önceden başlar. Pers "Yeni Yıl" kutlaması gibidir adeta.
İlk olarak “Evi silkelemek” ile başlayıp günlerce evlerinin her bir köşesini temizlerler. Kutlamalar boyunca sokakta kırmızı kıyafetlere bürünmüş, yüzü siyaha boyanmış “Hacı Firuz” karakterini görünür. Bu karakter bir habercidir ve şarkı söyleyip dans ederken Nevruz’un geldiğini müjdeler. “Nevruz Amca” karakterinin yanında görülür. “Nevruz Amca” ise Noel Baba’nın Pers kültüründeki halidir. Bu yaşlı adam Nevruz boyunca insanlara şans ve hediye getirir.
Nevruz kutlamalarının en önemli parçalarından olan gelenek ise “Haft Sin” (Yedi S’ler) sofrasıdır. Bu sofraya “S” harfi ile başlayan yedi sembolik ürün toplanır. İlk ürün “Sabzeh” (Filiz), yeniden doğuşu; “Sib” (Elma), güzellik ve sağlığı; “Sir” (Sarımsak) ilacı/iyileşmeyi; “Serkeh” (Sirke) sabırlı olmayı; “Sumac” (Sumak) güneşin doğuşunun rengini; “Senjed” (Kuş İğdesi) aşkı; son olarak “Samanu” (Tatlı bir muhallebi), bereketi simgeler. Masada bunlara ek olarak dinî ya da bilinen bir şiir kitabı, ayna, bozuk para, süslenmiş yumurtalar, mumlar, su içinde Japon balığı ve kuruyemiş bulunur.
Bu bayram Güneşin Kuzey ve Güney Yarımküre üzerinde eşit olarak dağıldığı 21 Mart tarihinde kutlanır. Birçok İranlı Nevruz nasıl geçerse, o yıl boyunca hayatlarının öyle süreceğine inanır. 12 gün süren Nevruz bayramı boyunca okullar ve iş yerleri resmi tatildedir, çünkü bayramın amacı dostlar ve aile ile birlikte olmaktır. 13. Gün uğursuz olduğuna inanıldığından bahar mevsiminin 13. Gününde dışarıda pikniğe çıkılır, bu gün “Sizdah Bedar” (13.’den kurtulmak), yine birçok gelenek barındıran bu günün sonunda bahar artık gelmiştir.
İlk olarak “Evi silkelemek” ile başlayıp günlerce evlerinin her bir köşesini temizlerler. Kutlamalar boyunca sokakta kırmızı kıyafetlere bürünmüş, yüzü siyaha boyanmış “Hacı Firuz” karakterini görünür. Bu karakter bir habercidir ve şarkı söyleyip dans ederken Nevruz’un geldiğini müjdeler. “Nevruz Amca” karakterinin yanında görülür. “Nevruz Amca” ise Noel Baba’nın Pers kültüründeki halidir. Bu yaşlı adam Nevruz boyunca insanlara şans ve hediye getirir.
Nevruz kutlamalarının en önemli parçalarından olan gelenek ise “Haft Sin” (Yedi S’ler) sofrasıdır. Bu sofraya “S” harfi ile başlayan yedi sembolik ürün toplanır. İlk ürün “Sabzeh” (Filiz), yeniden doğuşu; “Sib” (Elma), güzellik ve sağlığı; “Sir” (Sarımsak) ilacı/iyileşmeyi; “Serkeh” (Sirke) sabırlı olmayı; “Sumac” (Sumak) güneşin doğuşunun rengini; “Senjed” (Kuş İğdesi) aşkı; son olarak “Samanu” (Tatlı bir muhallebi), bereketi simgeler. Masada bunlara ek olarak dinî ya da bilinen bir şiir kitabı, ayna, bozuk para, süslenmiş yumurtalar, mumlar, su içinde Japon balığı ve kuruyemiş bulunur.
Bu bayram Güneşin Kuzey ve Güney Yarımküre üzerinde eşit olarak dağıldığı 21 Mart tarihinde kutlanır. Birçok İranlı Nevruz nasıl geçerse, o yıl boyunca hayatlarının öyle süreceğine inanır. 12 gün süren Nevruz bayramı boyunca okullar ve iş yerleri resmi tatildedir, çünkü bayramın amacı dostlar ve aile ile birlikte olmaktır. 13. Gün uğursuz olduğuna inanıldığından bahar mevsiminin 13. Gününde dışarıda pikniğe çıkılır, bu gün “Sizdah Bedar” (13.’den kurtulmak), yine birçok gelenek barındıran bu günün sonunda bahar artık gelmiştir.
Tabii bayramın detaylı kutlama açıklamasını vermek dağarcığımıza bir bilgi eklemekten fazlasını yapamaz bu durumda, fakat yine de gündemde karşımıza çıkarılan bu korkutucu "Nevruz" kavramının aslında ne olduğunu bilmekte yarar olduğunu düşünüyorum. Masada bulunan yedi ürünü ne olduklarını bilmek için değil, neyi temsil ettikleri ve kökenlerini göz önünde bulundurmak için ekledim. Bilgilerin tamamı gibi, diğer çoğu bayram ve kutlama gibi ne olduğuna değil, neyi simgelediğine ve nereden geldiğine önem verildiğine dikkat çekmekti amacım.
Son haftalarda ülkenin başına gelen olaylar sonrasında akıllarda terörü çağrıştıran bu bayramın yalın hali...
Kendi bayramını saptıracak olan, saptıran fanatikler, bu sapkın tutumu özü ile bir tutacak olan izleyiciler için ayrı bir yorumdur..
Son haftalarda ülkenin başına gelen olaylar sonrasında akıllarda terörü çağrıştıran bu bayramın yalın hali...
Kendi bayramını saptıracak olan, saptıran fanatikler, bu sapkın tutumu özü ile bir tutacak olan izleyiciler için ayrı bir yorumdur..
-hande
No comments:
Post a Comment